Begin september opende de gemeente Mook en Middelaar een opvanglocatie voor maximaal 100 Oekraïense oorlogsvluchtelingen op een schip aan de kade van de Maas in Mook. Naast het haventje aan de Middelweerd. Een korte (foto)rondleiding op het schip en de meest gestelde vragen en antwoorden over de opvanglocatie aan de kade vindt u hier.

Veel gestelde vragen over het schip

Waarom opvang op een passagiersschip?

Steeds meer mensen zijn op de vlucht voor oorlog, geweld en armoede. Dat laat ook de gemeente Mook en Middelaar niet onberoerd. Naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne en de landelijke problematiek met betrekking tot opvang van ontheemden is in het achterliggende jaar regelmatig, ook met de raad, gesproken over de manier waarop onze gemeente een bijdrage kan leveren aan de opvang van ontheemden. Aan alle gemeenten in onze Veiligheidsregio is nadrukkelijk verzocht op zoek te blijven naar nieuwe opvangplekken.

Welk schip ligt aan de kade?

Aan de kade in Mook is - naast het haventje aan de Middelweerd - eind augustus 2023 passagiersschip Switzerland aangemeerd om voor anderhalf jaar maximaal 100 Oekraïense vluchtelingen op te vangen.

Pasagierschip Switzerland in Mook

Hoe groot is het schip en hoe ziet het eruit?

Het schip is 100m lang en 11 meter breed. Het heeft 57 hutten. De meesten zijn 2-persoons.

foto van hut met 2 bedden, het bovendek, een zitje en zijaanzicht van het schip

Van welke rederij komt het schip?

Rederij River Roots uit Kampen levert het schip.

Waarom is de opdracht gegund aan deze rederij?

Zij hebben de Europese aanbesteding gewonnen.

Heeft de rederij ervaring met opvangschepen?

Ja. Zij zijn in 2020 gestart met het aanbieden van schepen voor vluchtelingen. Inmiddels hebben ze meerdere opvangschepen in Nederland. De Switzerland is ook al eerder ingezet als opvangschip voor Oekraïense ontheemden. In Rotterdam, aan de Feyenoordkade.

Planning en proces

Aan welke eisen is er getoetst?

Aan de criteria die gesteld zijn in de Europese aanbesteding.

De voorbereiding vergt veel tijd van de gemeentelijke organisatie. Wat betekent dit voor andere werkzaamheden?

In de voorbereiding naar het realiseren van de tijdelijke opvang op een schip is vanuit diverse delen van de organisatie inzet van medewerkers noodzakelijk. We trekken voor het bemensen van het opvangproject externe krachten aan. Misschien zullen sommige projecten of processen vertraging oplopen. Een voorbeeld is hoe we participatie opnieuw vormgeven. We verwachten dat er een nieuw evenwicht is binnen de organisatie als het schip er ligt. Direct betrokkenen worden hiervan op de hoogte gesteld.

Blijft het schip echt maar 1,5 jaar?

Dat is wel de insteek, maar we kunnen dit op voorhand niet met zekerheid zeggen. De watervergunning bij Rijkswaterstaat is op advies van Rijkswaterstaat voor 2 jaar aangevraagd. Opvang is voor een periode van maximaal 1,5 jaar voorzien. Als het schip er ligt, wonen er niet meteen vluchtelingen en ook de ontmanteling na afloop kost tijd. Een aanvraag voor een mogelijke verlenging zal worden voorgelegd aan de raad.

Wanneer komen ze er wonen?

Na de komst van het schip vinden er nog voorbereidende werkzaamheden plaats als die goed verlopen verwachten we de eerste bewoners op 5 september.

Hoeveel kost het om zo’n schip neer te leggen?

Voor het huisvesten van Oekraïense ontheemden op het schip is een nauwkeurige kostenberekening gemaakt. De Rijksoverheid heeft toegezegd alle gemaakte kosten te compenseren.

Wanneer en welke werkzaamheden zullen er op de kade plaatsvinden?

In de loop naar 28 augustus worden er onder andere fietsenstallingen, en extra verlichting geplaatst en komen er extra parkeerplaatsen. We spannen ons in om eventuele overlast tijdens deze werkzaamheden tot een minimum te beperken.

Situatie op het schip

Hoeveel vluchtelingen worden er opgevangen op het schip?

Op het schip worden maximaal 100 vluchtelingen opgevangen. We hebben goed nagedacht over het aantal ontheemden dat we als gemeente en gemeenschap kunnen opvangen. Zo zijn we tot het bieden van 100 opvangplekken op het schip gekomen.

Hoe wonen de vluchtelingen op het schip?

Op het schip is voldoende ruimte voor de vluchtelingen. Er is een centrale salon met zitjes en een dek. Eten doen de bewoners tegelijk in een eetzaal. De bemanning verzorgt in de centrale keuken het eten. Het slaapgedeelte bestaat uit 2- en 3-persoons hutten. De slaapvertrekken zijn voorzien van een eigen douche, toilet en een aparte wastafel.

Wie komen er wonen op het schip?

De opvanglocatie is bedoeld voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. De groep is een gemêleerd gezelschap. Op advies van het Rode Kruis en de rederij heeft het college besloten om geen kinderen jonger dan 12 jaar toe te laten op deze opvanglocatie. De Veiligheidsregio Limburg Noord coördineert wie in onze regio naar welke opvangplek gaat. 

Is het schip gevaarlijk voor kinderen en mensen die niet kunnen zwemmen?

In het algemeen geldt dat wonen op een schip gevaarlijk kan zijn voor wie niet kan zwemmen. In buurgemeenten waar ook opvanglocaties op schepen zijn gemaakt, zien we dat er soms wel en soms geen kinderen worden opgevangen. Op advies van het Rode Kruis en de rederij heeft het college besloten om geen kinderen jonger dan 12 jaar toe te laten op deze opvanglocatie. Oudere kinderen zouden we goed kunnen uitleggen waarop ze moeten letten. Ook volwassen Oekraïners zullen niet allemaal kunnen zwemmen. We laten ons goed informeren en voorlichten over de mogelijke gevaren. Mensen met kinderen worden hierop vooraf gewezen. Als ouders daar niet voor kiezen wordt er een alternatief gezocht.  

Kan er ook een andere doelgroep worden gehuisvest als iemand vertrekt?

De opvanglocatie is bedoeld voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen uit het gewapend conflict. Als er iemand vertrekt zal die plek beschikbaar worden gesteld voor andere Oekraïense vluchtelingen. 

Hoe lang gaat de opvang van de Oekraïners op het schip aan de kade duren?

De opvang op het schip is tijdelijk en afhankelijk van de ontwikkelingen in (onder meer) Oekraïne.
De opzet is dat ze in ieder geval voor een jaar blijven en maximaal voor 1,5 jaar. Daarna zal het schip in principe weer vertrekken.

Hoe besteden Oekraïners hun dag?

Oekraïners mogen in Nederland werken en naar school. Veel van de nieuwe bewoners op deze locatie zullen dit ook doen.

Veiligheid en impact op de omgeving

Hoe is de veiligheid geregeld rondom het schip?

De gemeente vindt de veiligheid zeer belangrijk. Er zal daarom 7 dagen per week, 24 uur per dag beveiliging aanwezig zijn bij het schip. De beveiliging wordt verzorgd door First Class Protection.

Hoe zit het met de veiligheid op het schip?

Het schip voldoet aan alle geldende veiligheidseisen. Ook als het gaat om brandveiligheid. We zorgen voor een veilige verbinding naar de kade.

Is er begeleiding op locatie?

Op locatie is iedere dag een operationeel team onder leiding van een locatiemanager aanwezig en 24/7 beveiliging en receptie.

Is er bij onraad of calamiteit altijd een contactpersoon beschikbaar voor omwonenden?

Kan iedereen het terrein op- en aflopen?

Op het terrein is 24/7 beveiliging aanwezig. We zorgen ook voor extra verlichting van de kade.
Het schip is alleen toegankelijk voor bewoners en personeel. Dit wordt geregistreerd. De kade is wel voor iedereen toegankelijk. De beveiliging houdt de situatie in de gaten.

Hoe wordt omgegaan met verwarde personen (bijvoorbeeld door oorlogstrauma’s)?

Hier wordt vanuit de gemeente specialistische zorg voor geregeld.

Worden huisregels/ gedragsregels opgesteld?

Voor de opvanglocatie worden huisregels opgesteld. 24/7 zal het aanwezige personeel erop toezien dat deze regels worden nageleefd. De nieuwe bewoners worden daarnaast nog extra geïnformeerd over de gebruiken en leefgewoonten in onze gemeente.

Wat is de (geluids)overlast van het schip?

Het schip wekt zijn eigen stroom op met behulp van een generator. Hiervan kan geluidsoverlast worden ervaren. De gemeente is hierover in gesprek met de direct omwonenden. Daarnaast wordt gezocht naar de best mogelijk oplossing om overlast te voorkomen.

Op het schip wonen 100 mensen en er werken een aantal mensen. Met deze mensen worden goede afspraken gemaakt. De ervaring leert dat men zich heel goed bewust is van de omgeving en zich daaraan aanpast.

Hoe is de energievoorziening geregeld?

Er is op de kade onvoldoende walstroom beschikbaar voor de totale energievoorziening van het schip. Er komt een Stage 5 aggregaat met een accupakket op de kade plaatsen. Deze draait op GTL diesel. De aanwonenden hebben actief meegedacht met ons aan deze oplossing. Het zijn moderne apparaten waarmee de uitstoot en het geluid tot een minimum worden beperkt.

Moeten bewoners vertrekken als zij overlast veroorzaken?

Er zijn huisregels op het schip. Indien bewoners zich daar niet aan houden kan het zijn dat ze moeten vertrekken. Als bewoners de wet overtreden zullen de gebruikelijke gerechtelijke stappen worden genomen.

Zijn er veel extra verkeersbewegingen te verwachten?

De meeste Oekraïners die op het schip komen wonen, zullen overdag naar hun werk gaan of naar school. Dit zal verkeersbewegingen met zich meebrengen. Net als het aanleveren van goederen. We verwachten dat het verkeer op de kade niet sterk toeneemt. Van andere opvanglocaties weten we dat gemiddeld 10% van de Oekraïense vluchtelingen op termijn een auto heeft. Voor Mook zouden dat 10 auto’s zijn. We reserveren hiervoor een aantal parkeerplaatsen aan de kade en laten de bewoners weten waar ze hun auto kunnen parkeren. De bemanning van het schip is vast aan boord en komt niet dagelijks met eigen vervoer.

Wat wordt met meldingen uit de buurt gedaan?

Afhankelijk van de aard van de meldingen worden deze besproken door de locatiemanager met de betreffende afdelingen zoals de rederij, de gemeentelijke handhaving of de politie.

Wat zijn de gevolgen bij langdurig hoog water?

We volgen de adviezen op van de Veiligheidsregio. We kijken naar mogelijke scenario’s en opties bij aanhoudend hoog water. Daarvoor worden plannen en draaiboeken gemaakt.

Kan de kermis doorgaan?

De kermisexploitanten verblijven in Middelaar. De kermis vindt gewoon plaats op de gebruikelijke plek

Zorg en onderwijs

Kunnen huisartsen deze mensen zorg bieden?

Ja. Huisartsen zijn verenigd in de koepel NEO huisartsenzorg. Binnen deze koepel zijn afspraken gemaakt om de huisartsenzorg via Arene te bieden. De mensen kunnen via de Arene app melden als zij huisartsenzorg nodig hebben.

Waar kunnen Oekraïners met psychische klachten terecht?

Oekraïners met psychische klachten kunnen bij de huisarts terecht. Deze verwijzen hen zo nodig door naar specialistische zorg.

Hoe is het basisonderwijs geregeld?

Er is besloten om geen kinderen jongeren dan 12 jaar op te vangen op het schip. De 12-jarige kinderen zullen waarschijnlijk eerst in een zogenoemde schakelklas komen op een school die hierin voorziet. (Niet in Mook. Dit is regionaal georganiseerd).

Zij kunnen gebruikmaken van het reguliere leerlingenvervoer. Ervaring met de huidige kinderen uit Oekraïne is dat zij in eerste instantie gebruik maken van regulier leerlingenvervoer. Op termijn gebruiken ze openbaar of eigen vervoer.

Hoe is het Middelbaar onderwijs geregeld?

In heel Nederland is er een tekort aan plaatsen voor middelbaar onderwijs voor nieuwkomers. Ook in onze regio. Waarschijnlijk kunnen middelbare scholieren na de zomervakantie nog geen gebruik maken van middelbaar onderwijs. De gemeente onderzoekt alternatieven. Deze hangen ook samen met hoeveel middelbare scholieren er op het schip komen wonen. Dat is nu nog niet duidelijk.

Dagelijks leven

Is er nog ruimte voor recreatie in dit gebied? (fietsen, wandelen, vissen, passantenhaven)

Zeker. Er verandert in principe niets voor recreanten. Het blijft openbare ruimte.
De locatie waar het schip komt te liggen, kan niet worden gebruikt voor het aanmeren van andere schepen of om te vissen. Daarnaast wordt een deel (tiental) van de parkeerplaatsen aan de kade voor het schip gereserveerd.
De haven zelf blijft bereikbaar voor evenementen. Denk aan de ontvangst van Sinterklaas. De gemeente zal samen met de kermisexploitanten een oplossing zoeken voor de toegang naar de kade. 

In Mook is er niets te doen. Wat organiseert de gemeente aan activiteiten?

In principe zijn de nieuwe bewoners net als andere inwoners. Ze gaan naar hun werk en/of naar school. We zetten ons in om een vrijwilligersorganisatie op te tuigen waarmee we activiteiten kunnen organiseren voor de nieuwe bewoners.

Als kinderen deel gaan nemen aan sportverenigingen. Hoe wordt deelname lidmaatschap dan vergoed?

We onderzoeken diverse mogelijkheden, binnen onze eigen regelingen, in overleg met verenigingen en bijvoorbeeld Stichting Leergeld. 

Hulp geven

Wat kan ik doen?

Mocht u graag iets betekenen voor de Oekraïners in Mook, dan stellen we dat op prijs. We hebben nu nog niet duidelijk wat er nodig is. We komen hier snel op terug. U kunt uw gegevens achterlaten en/of contact opnemen via 024 - 696 91 11 en per e-mail via gemeente@mookenmiddelaar.nl

Kan ik mij als vrijwilliger aanmelden?

Dat is zeker mogelijk. U kunt zich via het online aanmeldformulier.
De vrijwilligerscoördinator neemt contact op over uw wensen en mogelijkheden zodra deze coördinator is aangesteld.

Ik wil graag spullen doneren, kan dat?

We weten op dit moment nog niet waar er behoefte aan is. Het schip is volledig ingericht. Als bewoners behoefte hebben aan spullen zullen we hen verwijzen naar de reguliere mogelijkheden (kringloopwinkel, kledingbank, etc.)

Ik ben lokale ondernemer: kan ik werk aanbieden?

Oekraïense vluchtelingen hebben geen werkvergunning nodig en zijn dus vrij om te werken. Voor lokale ondernemers biedt dit kansen. Als gemeente bieden we onze ondernemers de mogelijkheid hun bedrijf/onderneming te presenteren aan de vluchtelingen. Stuur ons een tekst waarin u vertelt over uw bedrijf en over het soort personeel dat u zoekt. Deze informatie brengen we samen in een informatiemap dat op het opvangschip ligt. U kunt uw informatie sturen naar suzanne.delijser@mookenmiddelaar.nl 

Overig

Wie is eindverantwoordelijke voor de huisvesting van deze groep?

Gemeente Mook en Middelaar.

Hoe leer ik de nieuwe bewoners van onze gemeente beter kennen?

We zullen de komende tijd met verschillende partijen in gesprek gaan. Het is bijvoorbeeld denkbaar dat we een soort ontmoetingsplek gaan inrichten. Als hiervoor belangstelling is van beide kanten.

Hoe en waar worden omwonenden geïnformeerd?

Bent u omwonende en wilt u op de hoogte gehouden worden van updates via e-mail, geef dan uw contactgegevens door via gemeente@mookenmiddelaar.nl onder vermelding van “omwonenden kade Mook”.

Waar kan ik terecht voor verdere vragen?

Meer informatie leest u hier op onze website. We zijn ook telefonisch bereikbaar voor vragen op het nummer 024-696 91 11 en per e-mail via gemeente@mookenmiddelaar.nl.

Wij proberen vragen zo snel mogelijk te beantwoorden. Maar het realiseren van een opvanglocatie vraagt ook veel van onze organisatie.  Soms hebben we bepaalde antwoorden nog niet. Wij hopen hiervoor op uw begrip.